علایم و درمان های غلبه طبع ها در طب اسلامی

مزاج شناسی چیست؟

مزاج شناسی یکی از علومی است که از دیر زمان مورد توجه عام و خاص بوده است , همه ی انسان ها صرف نظر از میزان سواد و رشته تحصیلی و گرایش اجتماعی نسبت به مفاهیم مزاج شناسی واقف بوده و هر کدام به تناسب میزان فهمی که از آن داشتند در تمامی شئون زندگی از این علم بهره می بردند.

تمامی کارشناسان رشته های مختلف علوم اجتماعی , صنعتی , معماری و کشاورزی , طب و نجوم و تعلیم و تربیت و علوم سیاسی نیز به طور کامل از این علم در موضوعات مورد بحث خود استفاده می کردند و ساختار نظام علمی خود را بر مبنای مزاج شناسی استوار می ساختند .

اگر هر انسانی بر طبق طبع و مزاج خویش غذا میل کند، کم تر بیماری به سراغ او خواهد آمد. شناخت طبع بر هر فردی لازم و ضروری است و از طریق آن، می توان بسیاری از مشکلات که معمولاً برای انسان پیش می آید پیشگیری کرد.

علایم غلبه طبع دم (گرم و تر):

سرخی رنگ صورت فردی که به یک بیماری دچار است.
ظاهر شدن جوش و دمل خصوصاً در محل حجامت.
خواب آلودگی (هر زمان اراده کند می تواند بخوابد)
احساس کسالت و سنگینی بدن
سرگیجه مخصوصاً هنگام بلند شدن (سرگیجه ها علل مختلفی دارند)
خارش در بدن
سرخی یکنواخت پشت پلک
تمایل زیاد به شهوات و خوش گذرانی ها
پشت سر هم خمیازه کشیدن و از هم کشیدگی بدن
احساس راه رفتن حشره ای در بدن

علامت شاخص: جوش و خارش

درمان های غلبه طبع دم (گرم و تر):

حجامت ( اهم)
مداومت برخوردن کاهو
آلوی خشک (مخصوصاً شیرین)
مداومت بر خوردن انار
مداومت بر خوردن برگ چغندر

علایم غلبه طبع صفراء ( گرم و خشک):

زردی رنگ صورت فردی که به یک بیماری دچار است
بی قراری ( استرس و دلشوره و اضطراب)
لج بازی و شتاب زدگی
تشنگی زیاد و تکرر ادرار
اختلاط عقل ( عدم کنترل نرمال رفتار)
ریزش مو در جوان ها ( مخصوصاً به همراه استرس وعصبانیت زیاد)
زود انزالی
احساس خستگی و کوفتگی (خصوصاً هنگام بیدار شدن از خواب)
گُر گرفتگی ( تب و گرمای درونی)
عصبانیت و زودجوش بودن
تکبر
زیاد عرق کردن
وسوسه و حدیث نفس ( با خود حرف زدن)
حرص و جوش
دیر خوابیدن در شب ( البته علل مختلفی دارد)

علامت شاخص: گُر گرفتگی ( تب و گرمای درونی)

درمان های غلبه طبع صفراء (گرم و خشک):

داروی ترکیبی صفرا بر( تهیه از مطب)
مداومت بر خوردن سبزی خرفه ( اهم)
سویق عدس (مهم)
مداومت بر خوردن سرکه
آلوی سیاه تازه (مهم)
ماهی تازه بریان
مصرف غذاهای سرد
نوشیدن آب سرد
استراحت و نگاه به محبوب

علایم غلبه طبع سودا ( سرد و خشک):

یبوست ( خشکی بدن. پوست و مدفوع)
وسواس فکری و عملی
افسردگی
پیش بینی آینده
نظم در امور
تیرگی رنگ بدن. پوست. مدفوع و ادرار
ابتلا به ترس ناگهانی
سنگین و وزین بودن
تیزبینی و عاقبت اندیشی

علامت شاخص: یبوست

درمان های غلبه طبع سودا ( سرد و خشک):

داروی ترکیبی سودا بر ( تهیه از مطب)
استفراغ عمدی
افتیمون (اهم)
مداومت بر خوردن بادمجان خصوصاً در فصل خرما پزان
خوردن یک قاشق عسل به صورت ناشتا (مهم)
مداومت بر مصرف نوره اسلامی

علایم غلبه طبع بلغم ( سرد و تر):

سردی بدن ( خصوصاً دست و پا)
پژمردگی بدن
فرسایش و فرسودگی اعضای بدن
فراموشی و کم کاری ذهن
بی حالی
کم حرفی
سرمایی بودن
خلط پشت گلو و سینه
تحلیل نیروی بدن و عدم توان سابق
ریزش مو در افراد مسن
بوی بد دهان
حساس و زود رنج بودن
بی نظمی در اوقات خواب

علامت شاخص: سرمایی بودن و خلط پشت گلو

درمان های غلبه طبع بلغم (سرد و تر):

داروی ترکیبی بلغم زدا ( تهیه از مطب)
افطار با آب جوشیده ولرم ( همچنین ناشتا نوشیدن – مهم)
مصرف روزانه سه قاشق سویق گندم و جو (مهم)
استفاده از شکر طبرزد ( اهم)
مصرف پیاز. عسل
مصرف سیب ( مهم)
مداومت بر مصرف ساقه ترب
جویدن کندر نر (مهم)
زیاد حمام رفتن (جای گرم- از اهم درمان ها)
مصرف روغن زیتون
مصرف مویز و روزه و آب آسمان خصوصاً آب نیسان

درمان های غلبه توام طبع صفراء و سودا:

سرکه
مصرف روزانه سه قاشق سویق گندم و جو به صورت خشک (مهم)
نوشیدن آب سرد
مصرف روغن زیتون
مصرف مویز و کشمش و آلوی سیاه تازه و عسل
رفتن به حمام بعد از خوردن چیزی
خوردن انار قبل و بعد حجامت
استفاده از ملین ها ( سنای مکی)

تعدیل کننده های اتوماتیک تمام طبع ها:

انار سورانی ( شمال بغداد)
مصرف کاسنی. بنفشه (گل و روغن بنفشه). خرمای خشک (مثل خرمای زاهدی)

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری تسنیم, سیدجواد علوی کارشناس طب سنتی اظهار کرد: در طب سنتی هر شخص باید با توجه به مزاجش غذا مصرف کند تا از بیماری‌ها درامان بماند. هر فصل, موقعیت جغرافیایی, سن, محل زندگی و … دارای مزاج خاصی است.

به گفته وی بهتر است که در تابستان افراد غذای ساده و سبک به اصطلاح امروزی غذاهای حاضری مصرف کنند مانند آبدوغ و خیار همراه با مصلحاتی مانند نعناع, گل سرخ, گردو, کشمش, آش‌های ساده همراه با سبزی‌های مفید مانند جعفری, گشنیز.

این کارشناس طب سنتی افزود: در زمستان افراد غذای مقوی و با کیفیت مصرف کنند و در تابستان افراد از مصرف غذاهای گوشتی و چرب رهیز کنند و در عوض این غذاها را در زمستان مصرف کنند. البته با رعایت آداب غذاخوردن مانند اینکه همراه با غذا آب, سالاد, ماست و ترشی مصرف نشود.

علوی عنوان کرد: افرادی که غذاها را با مصلحات آن یعنی تعادل کننده‌ها غذا مصرف می‌کنند نسبت به افراد دیگر سالم تر هستند چرا که مصلحات ضررهای مربوط به مزاج غذا را گرفته و فایده غذا را افزایش می‌دهد.

مهمترین مصلحات مواد غذایی

مصلح برنج: خیساندن در آب و نمک, مصرف برنج آبکش همراه با زعفران, زیره و شوید

مصلح ماست و دوغ: زنیان, نعنا, فلفل سیاه, آویشن, کاکوتی, پونه و سیاه دانه

مصلح شیر,کره و خامه: عسل

مصلح پنیر: مغز گردو, آویشن, سبزی‌های معطر, سیاه دانه, کنجد, زیره سیاه

مصلح سالاد خیار و گوجه و کاهو: هویج، روغن زیتون و ادویه‌های بسیار گرم مانند دارچین, زیره, پونه, نعنا و …

مصلح مرکبات: گلپر, نمک, عسل

مصلح عام غذاهای گرم: سکنجبین

مصلح عام غذاهای سرد: عسل

مصلح عام گوشت‌های گرم: گشنیز, سماق و مرزه

مصلح عام ماهی: ادویه‌های گرم مانند زنجبیل, روغن زیتون, زیتون, خرما

غذا	مصلح
گوشت بره و گوساله	سماق، مرزه، گشنیز
گوشت گاو	پیاز، سیر، زیره
گوشت بز	پیاز، زیره
گوشت ماهی	گردو، فلفل سیاه، سیر
گوشت مرغ	زعفران، ادویه گرم
کله پاچه	آب انار، تمبر هندی
آب گوشت	دنبه، آویشن
چلوکباب	پیاز، عسل، سماق، ترشی
میگو	سرکه، نعناع
بوقلمون	گشنیز، سماق
شترمرغ	سرکه، روغن
جگر سیاه	کباب کردن، سرکه
جگر سفید	کباب کردن، دارچین
کنجد خام	عسل
ارده	شیره (انگور)
سیب زمینی	دارچین، آویشن، زیره، فلفل
گوجه فرنگی	روغن زیتون
هندوانه	گلاب
خربزه	سرکه، آب انار ترش
شیر	عسل، دارچین، گلاب، هل
ماست	آویشن، نعنا، گل سرخ، کاکوتی، زنیان، سیاه دانه، شیره، عسل
دوغ	کاکوتی، آویشن
پنیر	گردو، سیاه دانه، زیره، نعنا
کشک	سیر، نعنا، پونه
خامه، سرشیر، کره حیوانی	عسل
روغن حیوانی	عسل، سرکه، آب لیمو
سرکه	عسل، شیره، رب شیرین
آش ها	فلفل
آش جو	فلفل، زیره سیاه
قراقروط	زیره، سیاه دانه، فلفل
قارچ	خردل، روغن زیتون، آویشن
کرفس	انیسون
برنج	شوید، زعفران، زیره سیاه
نان گندم	رازیانه، سیاه دانه، کنجد
جو	رازیانه، روغن های گیاهی
عدس	مرزه، گلپر

یوشا | خرید چای سبز | خرید دمنوش لاغری